ترجمه حدیث:

پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود: به دنیا، دشنام ندهید، چرا که مرکب راهوار خوبى براى مؤمن است که با آن به خوبى ها مى رسد و از بدیها نجات مى یابد. هر وقت بنده اى مى گوید: خدا، دنیا را لعنت کند; دنیا مى گوید: خدا لعنت کند کسى را که گناه کرده است، نفرین خدا بر گناهکارترین ما.

شرح حدیث:

در مدح و ذمّ دنیا، روایات گوناگونى وارد شده است. این حدیث، از جمله احادیثى است که دنیا را مدح مى کند. اگر دقّت کرده باشید، بسیارى از مردم به دنیا، ناسزا مى گویند; مثلا مى گویند: اى زمانه ملعون، اى فلک کج رفتار و...، حال آن که پیامبر مى فرماید: «به دنیا دشنام ندهید، چون براى مؤمن مرکب راهوارى است که با آن مى تواند به همه چیز برسد.»

وقتى تو دنیا را لعن مى کنى دنیا نیز در جواب تو مى گوید: خدا لعنت کند هر کدام از ما را که بیشتر خدا را عصیان کرده است; یعنى، اگر من معصیت کردم خدا مرا لعنت کند و اگر تو کردى، بر تو نفرین باد.

بحث از دنیا، بحث دامنه دارى است، ولى بطور خلاصه مى توان گفت: دنیا تجارتگاه و سجده گاه اولیاى الهى است;وسیله آماده اى است که مى توان از آن به طور صحیح بهره برد و نردبانى براى عروج به ملکوت باشد، اما مهم این است که بدانى عمرت را در دنیا چگونه گذراندى، چون دنیا، ساعت عمر است و این امکانات و نیروهاى جسمانى و عقلانى خود را چگونه صرف کردى، جوانى را در چه راهى به کار بستى؟ زیرا در قیامت از چند چیز سؤال مى شود: از جوانى، از عمر، از ثروت و

به این چند نمونه توجّه کنید:

1- ضربتى که امام على(علیه السلام) در روز خندق یا احزاب بر پیکر «عمروبن عبدود» زد از عبادت جنّ و انس برتر بود. حال مگر على(علیه السلام) از چیزى غیر از همین دنیا استفاده کرد؟ در لحظه اى از عمرش، به کمک شمشیر و قوّت بازو، اسلام را - که به مویى بسته شده بود - نجات داد، چرا که ضربت او، رمز تداوم اسلام، در آن لحظات حسّاس بود. پس دنیایى که انسان مى تواند در آن کارى انجام دهد که از عبادت جنّ و انس برتر باشد، چیز بدى نیست.

2- عبدالرحمن بن ملجم مرادى و شمر بن ذى الجوشن از همین دنیا و از شمشیر و نیروى مادّیشان بهره بردند. یکى در مسجد کوفه و دیگرى در کربلا به سبب اعمالشان، بدبخت ترین مردم شدند.

تفاوت در کجاست؟ تفاوت در چگونگى استفاده از ابزارى به نام دنیا است. شهداى کربلا در نصف روز به بالاترین شرافت هاى دنیوى و اخروى دست یافتند و مى بینید عمل آنان در آن نیم روز چه برکتى داشت و منشأ تمام انقلاب ها و برنامه هاى اسلامى ما شد. بنابر این، آنچه در اختیار داریم سرمایه بسیار بزرگى است که باید قدر آن را بدانیم. افسوس که ما به ارزش این نعمت بزرگ پى نبرده ایم! اگر در ساعات عمر و جوانى، قدر استعداد و هوش خدادادى را بدانیم، به همه جا مى توانیم برسیم; چرا که دنیا مجموعه این امکانات است.

در ذیل همین روایت جمله اى دارد که مرحوم سیّد شریف رضى(ره) همین مضمون را به شعر درآورده است:

یقولون الزمان به فساد *** فهم فسدوا و ما فسد الزمان;

مردم مى گویند روزگار تباه و فاسد شده در حالى که خود ایشان فاسد شده اند و روزگار تباه و فاسد نشده است.

به عبارت دیگر مردم مى گویند: دنیا خراب شده، در حالى که خراب نشده، بلکه ما از آن بد استفاده مى کنیم; آفتاب و ماه مى تابند، باران مى بارد، زمین مى رویاند، قلب آدمى کار مى کند و...، اینها بد نیست، بلکه آدمى از آنها بد استفاده مى کند. باید به این نکته توجّه داشته باشیم که خداوند سرمایه هاى زیادى به ما داده که از آن جمله: سرمایه انقلاب و نظام جمهورى اسلامى است که اگر قدر آن را ندانیم دنیا بر ما لعنت مى فرستد.